Drie bewustzijnsniveaus

In mijn oneindige wijsheid besloot ik op een mooie dag in december mij te gaan bezighouden met eindeloze filosofische en psychologische theoriën, samen met de verpersoonlijking van de wijsheid op aarde, geheten Jannieke (ook wel: De Wijsheid Zelve). Met een melancholieke blik keken wij uit over iets wat een meer moet heten, en verloren wij ons in de diepe, duistere oceaan die filosofie geheten is. Ik zal de lezer genadig zijn en u slechts van één theorie verslag doen, en dan niet in haar oorspronkelijke vorm, maar als zijnde een kortom, een conclusie van een aantal uren denken.

De mens, de puchè, bestaat uit drie lagen. Ieder gezond mens beschikt over deze lagen, hoewel bij de één de ene laag wat sterker wat naar voren komt dan de ander. Deze lagen zijn bewustzijnniveaus. Het eerste bewustzijnsniveau is 'De Oermens.' In deze laag ligt de dierlijke, menselijke natuur besloten. Hierbij wil ik kort verwijzen naar de driften van Sigmund Freud (Eros, Thanatos en Libido), deze liggen in mijn optiek in het eerste bewustzijnsniveau. Het gaat hier om overlevingsdrang, seksuele lust en egoïsme/ zelfbehoud. Het eerste bewustzijnsniveau komt heel sterk naar voren bij een teveel aan alcohol. Een dronken man zegt altijd de waarheid, is het gezegde. Daar sluit ik mij deels bij aan. Je kunt veel opmaken uit dronkemanstaal. Als je dronken bent, en je begint al je problemen en moeilijkheden op te biechten, dan wil je blijkbaar heel diep van binnen dat anderen ervan weten. Dan wil jij dat zij jou helpen.

Het tweede bewustzijnsniveau is de Spirituele (geestelijke) Mens. Persoonlijk geloof ik dat dat iets is wat ieder mens met zijn geboorte meekrijgt, een besef van goed en kwaad, behoefte aan andere mensen om je heen en liefde. Heel diep in dat bewustzijn ligt nog veel meer besloten. Het voelen van entiteiten, het communiceren van geest tot geest, gedachtenlezen en dergelijke. Bij de meeste mensen is dit niveau ver naar de achtergrond verdwenen, maar bij sommige mensen ligt dit niveau net onder de oppervlakte. Persoonlijk denk ik dat het een overblijfsel is uit het paradijs, de Hof van Eden. De intuïtie en déjà vu momenten zijn een slap aftreksel van het tweede niveau. Zoals alcohol het eerste niveau naar voren trekt, trekt drugs het tweede niveau naar voren. Het derde niveau wordt niet helemaal uitgeschakeld, maar wordt een stuk minder sterk, daarom kunnen stoned mensen beter filosoferen, en zien ze de wereld logisch en glashelder, ze zien zichzelf opeens als onderdeel van het grote geheel, en opeens is alles zo mooi.

Het derde bewustzijnsniveau is hetgeen aangeleerd is door de wereld. Dit niveau is duidelijker uit te leggen als je naar kinderen kijkt. Kinderen hebben nauwelijks een derde bewustzijnsniveau. Als kinderen pijn hebben, huilen ze. Dat mechanisme wordt al vroeg afgeleerd. Van volwassenen wordt verwacht dat ze niet huilen als ze hun kleine teen stoten, van volwassenen wordt nuance verwacht (de 'Jij mag niet op mijn kinderfeestje komen' mentaliteit is verdwenen). Die verwachting die zo'n groot deel van het karakter bepaalt is ruimtegebonden. In het Midden-Oosten mag je bijvoorbeeld wel uiting geven aan woede en verdriet, in het Westen wordt dat nauwelijks op prijs gesteld. Bij primitieve stammen zie je dat natuurlijk nog veel sterker. Het is dus cultuurgebonden, maar ook tijdsgebonden. Vergeleken met vroeger kun je nu veel meer jezelf zijn, en meer uiting geven aan je gevoelens en gedachten. Natuurlijk is het ook nog eens gebonden aan je opvoeding of je nabije omgeving. In het ene gezin wordt niet gepraat, in het andere wordt openheid als het hoogste goed beschouwd. Het derde bewustzijnsniveau is onmisbaar, we kunnen nu eenmaal niet altijd als kinderen alles zeggen wat we denken. Maar voornamelijk in het Westen is het niveau te belangrijk geworden. Mensen zijn onzeker, durven hun gevoel niet te uiten, stoppen hun gevoelens zo ver mogelijk weg, omdat ze nooit geleerd hebben zichzelf te zijn. Een dergelijke maskerade kan heel drukkend zijn, voornamelijk jongeren hebben last van zich onbegrepen voelen, niet eerlijk kunnen zijn en zich schamen voor hun gedachten.

Alle niveaus zijn onmisbaar, in meer of mindere mate. Zoals ik al zei verschilt de sterkte van de niveaus per persoon, en zijn de niveaus van buitenaf te beïnvloeden. Dit is uiteraard slechts een theorie, hersenspinsels van onbeduidende wijsgeren. Misschien komt het vooral voort uit onze behoefte om dingen in systemen en logica te vatten, maar deze theorie klinkt aannemelijk en maakt veel dingen opeens verklaarbaar en tot een gevolg van in plaats van een oorzaak van.

Joëlle (met dank aan De Wijsheid Zelve)